Czym jest doświadczenie „nocy ciemnej” w życiu duchowym?
Co mają ze sobą wspólnego Ardźuna - bohater ze słynnej Bhagawad Gity - i karmelita święty Jan od Krzyża? Między innymi to, że doświadczyli ciemnej nocy zmysłów i duszy – innymi słowy przeszli proces oczyszczenia duchowego na drodze do transcendencji, do wyższej świadomości i poznania Boga. Owa przysłowiowa ciemna noc zmysłów i duszy nie przytrafiła się jedynie im dwóm, to szerzej znane w mistyce i ezoteryce zjawisko. Każdy mistyk i wtajemniczony duchowo Myst zauważa, że cierpienia natury egzystencjalnej prędzej czy później dopadną każdego z praktykujących, a czasem od nich zaczyna się duchową podróż życia. Mistyk czy inaczej Jogin wykorzystuje ciemną noc Ardźuny do przeanalizowania własnej ciemnej nocy, co jest procesem leczniczym zarówno dla niego, jak i dla wszystkich uczniów mistycznych. Mistyk, Jogin czy inaczej "Duchacz" kultywujący rozwój duchowy skupia się zwłaszcza na tradycji Jogi (Sampradaya, Paramparah) i starożytnych indyjskich lekturach dotyczących bhakti, a przede wszystkim na treści Bhagawadgity, jak to chociażby czynią uczniowie Mahawatara Nagaradźa Babadźi. Opiera się na doświadczeniu własnym i mędrców czyli ryszich przybliża ludziom praktykującym światło oświecenia i pokazuje, że ciemna noc duszy nie jest właściwie aż tak ciemna, lecz raczej stanowi katalizator prowadzący do przebudzenia duchowego. To miarodajna, metafizyczna część podstawowa praktyki w Jodze, w prawdziwej Jodze, która zabiera nas poza obszar potrzeb ciała oraz umysłu i umieszcza w świetlistej przestrzeni duchowej.
 |
| Ardżuna Uczeń i Śri Gopala Kryszna Mistrz Jogi |
Joga a ciemna noc duszy to opis wędrówki duchowej od strachu, zamętu i zwątpienia ku świętej miłości i współczuciu dla wszystkich istot. To wewnętrzna podróż będąca udziałem przejścia Ardźuny przez doświadczenie ciemnej nocy zmysłów i duszy. Ciemna noc duszy poprzedzona ciemną nocą zmysłów i umysłu, to nie chwilowe obniżenie nastroju ani zły dzień w pracy, to nie depresja ani acedia, chociaż rys nastroju czasem byw apodobny - to okres intensywnego, wewnętrznego chaosu, czas zupełnej dezorientacji i reorientacji, przejście od subiektywizmu do obiektywizmu, od podświadomości do świadomości Boga Żywego i Doskonałego, Iśwara, Maheśwara. Każdy z praktyków duchowych i mistyków doświadcza w swoim życiu ciemnej nocy duszy. Właściwy sposób przejścia przez ten czas tramsformacji prowadzi Mysta, Inicjanta, do przebudzenia i osiągnięcia pełnej błogości i szczęśliwości, Anandam. Bhagawad Gita to w swej istocie solidny podręcznik praktyki Jogi, tradycyjnej Jogi nazywanej także Radża Jogą (Radźa Joga, Królewska Joga) lub Uro Jogą czyli Jogą Światła, Jogą Oświecenia. Bhagawad Gita rozpoczyna się gdy Ardźuna, uczeń Śri Gopala Kryszny doświadcza na polu bitwy przed walką wzmożonego ataku stanów ściemnienia czy wątpliwości charakterystycznych dla ciemnej nocy zmysłów i szerzej ciemnej nocy duszy, stąd warto zająć się studiowaniem tematu głębiej w kontekście praktyki Jogi, także Jogi tantrycznej (Tantrika Joga), która jeszcze bardziej niż Hatha Joga czy Radźa Joga zajmuje się pracą z sublimacją stanów emocjonalnych i psychicznych. W Laja Jodze, najlepiej wyposażonej w wiedzę i metody pracy z sublimowaniem psychiki ku oświeceniu jest bardzo wiele nauk z gatunku oczyszczania i transformowania stanówtakich jak opisuje mistyk hiszpański znany jako święty Jan od Krzyża.
Droga rozwoju duchowego (Margah, Daiwa Margah, Ananda Margah lub Brahma Margah) to ogólnie odwracanie się od złego ku dobremu, od ciemnego ku jasnemu, od martwemu ku żywemu, do materialnemu ku boskiemu. Jest to proces nawracania albo proces odwracania do wewnątrz, do Boga Żywego. Dogłębne wewnętrzne nawrócenie to proces, a zarazem jedno z ważniejszych zadań „nocy ciemnej”. Wymaga on gotowości do poświęcenia, zaparcia się samego siebie, ofiary. Jaka jest różnica pomiędzy duchową „ciemną nocą” – która jest okazją do wzrostu, a depresją, wymagającą specjalistycznego leczenia.
„Noc ciemna” w życiu duchowym człowieka dotyczy wszystkich, którzy rozmiłowali się w Bogu i chcą się z nim jak najściślej zjednoczyć. „Noc ciemna” pomoże im w oderwaniu się od rzeczy tego świata, które rozpraszają i oddalają od Stwórcy, Brahmana. Bo przecież noc ułatwia zwrócenie wzroku jedynie w kierunku Boga, Brahmana. Paradoksalnie to bliskość i intensywność Światłości sprawia, że nic nie widzimy i postrzegamy nieskończoną jasność jako nieprzeniknioną ciemność. Natomiast każde szczere pragnienie bliskości Boga, wcześniej czy później nieodłącznie wiąże się z oczyszczeniem, odsunięciem od siebie wewnętrznych i zewnętrznych rzeczy, spraw, które rozpraszają i oddalają od Boga.
Oczyszczanie jest głównie skierowane przeciw korzeniom namiętności, pożądań oraz występków. Według Ewagriusza z Pontu są nim egoizm i miłość własna (w duchowości greckiej narcyzm). Doświadczenie „nocy” pomaga pokonywać egoizm, lenistwo, niecierpliwość, zazdrość, pomawianie bliźnich, obmowę, szukanie siebie (ego, ja) we wszelkich praktykach pobożnych czy duchowych. W procesie tym dokonuje się oczyszczenie z uzależnień i szkodliwych nawyków, wyzwolenie się z ciasnych schematów myślowych oraz różnorakich szkodliwych przywiązań, przyzwyczajeń, uprzedzeń, awersji.
